Het is ‘spinnenseizoen’ op de Rode Planeet. Er zijn geen echte spinnen op Mars – voor zover we weten – maar spinachtige zwarte vlekken stippelen elk voorjaar sommige delen van onze hemelse buur uit.
[Related: Mars’s mascara-like streaks may be caused by slush and landslides.]
De European Space Agency (ESA) heeft nieuwe beelden vrijgegeven van deze seizoensuitbarstingen in een formatie genaamd Inca City in het zuidpoolgebied van Mars.
Hoe worden Mars-‘spinnen’ gemaakt?
Mars heeft vier verschillende seizoenen, vergelijkbaar met de aarde. Elk seizoen op Mars duurt ongeveer twee keer zo lang als een seizoen hier. Volgens de ESA verschijnen deze spinachtige sporen in de lente op Mars, wanneer zonlicht op lagen koolstofdioxide valt die zijn afgezet tijdens de donkere winter op Mars. Zonlicht zorgt ervoor dat het koolstofdioxide-ijs in de onderste laag in een gas verandert. Het gas hoopt zich op en breekt uiteindelijk door de platen die het ijs rond de polen van Mars bedekken. Wanneer ze worden losgelaten, wordt het donkere materiaal onderweg naar de oppervlakte gesleept en breekt het ijslagen af die wel een meter dik kunnen zijn.
Het opkomende gas zit vol donker stof en barst door scheuren in het ijs los, net als een fontein of geiser. Het gas reist vervolgens terug naar beneden en nestelt zich op het oppervlak. Het bezinkende gas creëert donkere vlekken met een diameter van 0,3 tot 0,9 kilometer. Door ditzelfde proces ontstaan de spinachtige patronen die in het ijs zijn uitgehouwen.
De afbeelding is gemaakt door het CaSSIS-instrument van ESA’s ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO). CaSSIS staat voor Color and Stereo Surface Imaging System en is gebouwd aan de Universiteit van Bern in Duitsland. Het produceert afbeeldingen met een hoge resolutie die zijn ontworpen als aanvulling op de gegevens die op Mars zijn verzameld. Het bestaat uit een telescoop en een spleetvlaksysteem gemonteerd op een rotatiemechanisme en heeft drie elektronische eenheden die beelden terugsturen naar ESA.
Mars’ mysterieuze stad van de Inca’s
De meeste punten in deze nieuwe afbeelding zijn te zien aan de rand van het Labyrint van Angusta – beter bekend als de Stad van de Inca’s. NASA’s Mariner 9-ruimtevaartuig zag de Inca-stad voor het eerst in 1972, en het geometrisch ogende netwerk van bergkammen deed astronomen denken aan Inca-ruïnes.
Wetenschappers weten nog steeds niet precies hoe de Inca-stad precies is ontstaan. Misschien zijn het zandduinen die in de loop van de millennia in steen zijn veranderd. Materialen zoals magma of zand kunnen ook door de gebroken platen van het gesteente van Mars sijpelen. Ruggen kunnen ook kronkelende structuren zijn die verband houden met gletsjers die eskers worden genoemd.
De Incastad lijkt ook deel uit te maken van een grote cirkel – ongeveer 55 mijl in diameter. Wetenschappers geloven dat ‘de formatie zich in een grote krater bevindt die mogelijk vorm heeft gekregen toen een rotsblok uit de ruimte op het oppervlak van Mars stortte. De impact veroorzaakte waarschijnlijk breuken in de omringende vlakte. De fouten werden vervolgens gevuld met opstijgende lava en na verloop van tijd geërodeerd.
Richting het midden van het beeld verandert het landschap enigszins, waarbij grote ronde en ovale wervelingen een effect creëren dat doet denken aan marmer. Er wordt aangenomen dat dit effect optreedt wanneer gelaagde afzettingen na verloop van tijd wegslijten.
[Related: Scientists brought ‘Mars spiders’ to Earth—here’s how.]
Verschillende prominente steile heuvels met platte toppen steken bijna 1500 meter boven het omliggende terrein uit. Deze dijken ontstaan wanneer zachter materiaal wordt geërodeerd door wind, water of ijs. Het hardere materiaal dat achterblijft, vormt deze heuvels. Er zijn enkele tekenen van ‘spinnen’ verspreid over het met stof bedekte plateau, op de loer tussen de verschillende canyons en troggen.
De gegevens voor deze afbeeldingen zijn gemaakt op 4 oktober 2020, tijdens de laatste lente van Mars. De rode planeet bevindt zich momenteel in de herfst en de volgende lente-equinox zal op 12 november 2024 zijn.