Hoe de totale zonsverduistering van 1919 natuurkundigen ‘min of meer geleden’ achterliet

Het volgende is een fragment uit onze maandelijkse Launchpad-nieuwsbrief, waarin ruimtedeskundige Leah Crane door het zonnestelsel en daarbuiten reist. U kunt zich hier gratis aanmelden voor Launchpad.

Het was in 1919 dat de maan iets volkomen natuurlijks deed – ons zicht op de zon blokkeerde – en ons begrip van het universum voor altijd veranderde. Astronoom Arthur Eddington keek toe vanaf het Afrikaanse eiland Principe en observeerde de posities van sterren en planeten die zichtbaar werden tijdens de griezelige duisternis overdag. Omdat het grootste deel van het zonlicht gedimd was, kon hij zien dat het licht van verre sterren werd vervormd omdat het werd afgebogen door de zwaartekracht van onze zon, een effect dat zwaartekrachtlensing wordt genoemd.

Hij bevestigde zijn waarnemingen met die van een andere expeditie in Brazilië, en deze waarnemingen vormden een deel van het eerste bewijs voor Albert Einsteins relatief nieuwe theorie van de algemene relativiteitstheorie. Deze beschrijving van hoe massieve objecten het weefsel van de ruimtetijd vervormen, wordt nu als fundamenteel beschouwd, maar was destijds een openbaring. Het veranderde alles over hoe we denken over de zwaartekracht en de kosmos.

Het resulteerde ook in mijn favoriete krantenkop aller tijden, gepubliceerd in De De New York Times later dat jaar: “LICHT IN DE HEMEL VAN ALLE KOSOVO; Wetenschappers worstelen min of meer met de resultaten van het waarnemen van de eclips. EINSTEIN’S THEORIE VAN TRIUMPH De sterren zijn niet waar ze leken of waar ze moesten zijn, maar niemand hoeft zich zorgen te maken.

‘Niemand hoeft zich zorgen te maken’ lijkt misschien wat overdreven, maar als je naar een totale zonsverduistering kijkt, kun je op onverklaarbare wijze zenuwachtig worden. Mijn eerste zag ik in 2017. Het was absoluut onvergetelijk. Je zou kunnen denken dat een zonsverduistering net zoiets is als een bewolkte dag met een wolk die voor de zon zweeft. Wat er immers gebeurt, is eenvoudigweg dat de maan voor de zon langs trekt en een schaduw op de aarde werpt, maar het is opvallend anders.

Het eerste dat je opvalt tijdens een totale zonsverduistering is de schaduw van de maan die over de aarde naar je toe raast met snelheden van meer dan 2.400 kilometer per uur. Het schaduwgebied voor de zonsverduistering in april zal ongeveer 185 kilometer breed zijn, maar dit kan enigszins veranderen, afhankelijk van de exacte oriëntatie van de zon en de maan. Terwijl de schaduw dichterbij komt, lijkt het alsof de maan in de zon bijt, en het licht heeft een vreemde kwaliteit, alsof er mist is gevallen.

Dan wordt het plotseling donker. Dit is totaliteit. De temperatuur daalt naar 10 graden. Het enige licht komt van de buitenste laag van de zon, de corona genaamd, die rimpelt achter het silhouet van de maan. Het wordt zo donker dat je enkele sterren aan de hemel kunt zien. Veel dieren, waaronder vogels en insecten, lijken begrijpelijkerwijs te denken dat het nacht is, en de buitenaardse schemering valt stil, afgezien van het getjilp van nachtelijke insecten die ontwaakt zijn. Ik kan niet zeggen hoe je je zult voelen, maar voor mij was het een mengeling van ontzag en vreemde, oerangst: de zon was ondergegaan, en hoewel mijn geest wist waarom, raakte mijn lichaam in paniek bij het verlies ervan.

Zonsverduistering 2024

Op 8 april zal er een totale zonsverduistering plaatsvinden boven Mexico, de VS en Canada. Onze speciale serie omvat alles wat je moet weten, van hoe en wanneer je het kunt zien tot enkele van de vreemdste eclipservaringen in de geschiedenis.

Dit lijkt een vrij vaak voorkomende reactie te zijn, en niet alleen bij mensen. Onderzoekers die dieren tijdens eerdere totale zonsverduisteringen hebben bestudeerd, hebben ontdekt dat hoewel sommigen gewoon vroeg aan hun avondroutine begonnen, velen van hen tekenen van angst vertoonden, doelloos rondrenden of tegen elkaar aan kropen.

Dan, na slechts een paar minuten, verdwijnt de totaliteit net zo snel als ze gekomen is. De schaduw snelt, de zon keert terug en de vogels en insecten blijven fluiten. Astronomen kijken op van hun zonnetelescopen, versuft maar opgewonden door de schat aan gegevens die ze hebben verzameld.

In de duizenden jaren dat mensen zonsverduisteringen hebben waargenomen, hebben we een aantal behoorlijk fascinerende dingen geleerd. Nu de schijf van de zon door de maan wordt bedekt, wordt de zwakke corona zichtbaar, waardoor de zonsverduistering het perfecte moment is om de buitenste delen van de zon te bestuderen. Wetenschappers ontdekten bijvoorbeeld voor het eerst helium tijdens een totale zonsverduistering. Eclipsen zijn ook de beste tijd om pluimen van straling en materie te observeren die door de corona uit het oppervlak van de zon komen. De corona zelf is behoorlijk vreemd, en er valt nog veel te ontdekken over hoe deze werkt. Ondanks dat hij ver verwijderd is van de centrale fusie van de zon, is de corona miljoenen graden heter dan het oppervlak van de zon, en we weten nog steeds niet waarom.

Zelfs als je de mysterieuze lagen van de zon niet bestudeert, is het zien van een totale zonsverduistering absoluut de moeite waard. Die krantenredacteuren hadden meer dan een eeuw geleden gelijk: ze zullen je min of meer al verlaten.