LONDEN (AP) – De Britse D-Day-veteraan Bill Gladden is zaterdag 100 jaar geworden, een dag nadat zijn nichtje een verrassend verjaardagsfeestje voor hem had georganiseerd. Het was een enorme menigte die hij niet echt had verwacht, hoewel de oude soldaat al lang voordat hij de taart zag, versierd met een replica van zijn uniform en de medaille die hij had gewonnen, tranen in zijn ogen had.
Maar Gladen is dit jaar niet gefocust op zijn verjaardag, hoe groot die ook is. Vraagt hij zes maanden later.
Dat komt omdat het evenement waar hij echt bij wil zijn de 80ste verjaardag van de D-Day-landingen op 6 juni is. Het zou de laatste van de grote gebeurtenissen kunnen zijn die het begin van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa markeren, aangezien er van de 850.000 deelnemende troepen nog zo weinig over zijn. Gladen wil er zijn om degenen die er niet meer zijn te eren – om mensen eraan te herinneren dat de overwinning niet goedkoop is.
“Als ik het dit jaar zou kunnen doen, zou ik blij zijn”, vertelde hij aan The Associated Press vanuit zijn huis in Haverhill, Oost-Engeland, waar hij nog steeds alleen woont. “Nou, ik ben nu gelukkig, maar ik zou gelukkiger moeten zijn.”
Als expeditierijder bij het 6th Airborne Reconnaissance Regiment landde Gladden op D-Day, 6 juni 1944, achter de frontlinies in een houten zweefvliegtuig beladen met zes motorfietsen en een tank van 7.700 kilogram. De eenheid maakte deel uit van een operatie die tot taak had de bruggen over de rivier de Orne en het kanaal van Caen veilig te stellen, zodat ze konden worden gebruikt door geallieerde troepen die vanaf de stranden van Normandië landinwaarts trokken.
Gevestigd in een boomgaard buiten het dorp Ranville, bracht Gladden twaalf dagen door met het maken van uitstapjes naar het omliggende platteland om berichten over vijandelijke activiteiten te verifiëren.
Op 16 juni droeg hij twee gewonde soldaten naar een schuur die dienst deed als tijdelijk veldhospitaal. Twee dagen later bevond hij zich in dezelfde schuur, zijn rechterenkel verbrijzeld door een machinegeweer.
Liggend op het gras buiten het ziekenhuis las hij het behandelingsetiket dat op zijn tuniek was gespeld:
“Amputatie overwogen. Een grote diepe snee in de rechterpols. Samengestelde breuk van scheenbeen en kuitbeen. Alle extensiepezen zijn vernietigd. Ik ben aan het evacueren.”
Gladden verloor zijn been niet, maar hij bracht de volgende drie jaar door in het ziekenhuis terwijl artsen een reeks operaties uitvoerden, waaronder pees-, huid- en bottransplantaties.
Na de oorlog trouwde Gladden met Marine Warne, een legerchauffeur die hij in 1943 ontmoette, en werkte veertig jaar voor Siemens en Pearl Insurance. Ze hadden een dochter.
Tegenwoordig praat hij eerder over hoe trots hij is op zijn familie dan dat hij zich D-Day herinnert. Maar zijn oorlogsverhaal wordt bewaard in een plakboek met onder meer een krantenknipsel over ‘tanks die gemaakt zijn om te vliegen’, zijn tekeningen en andere souvenirs..
Er is ook een stuk parachute achtergelaten door een van de parachutisten die in een boomgaard bij Ranville landde. Terwijl hij in het ziekenhuis lag te herstellen van zijn wonden, naaide Gladen nauwgezet de schouderinsignes van zijn eenheid in stof.
De randen zijn na tachtig jaar versleten en verkleurd, maar ‘Royal Armoured Corps’ valt nog steeds op in een boog van rode letters op een gele achtergrond. Hieronder ziet u het silhouet van Pegasus, een vliegend paard, boven het woord “Aerial”.
“Dit zijn de flitsers die we vroeger op onze gekleurde blouses droegen”, luidt het onderschrift in nette blokletters.
Toch is er niets uit het geheugen verdwenen. Op zijn feest vierden mensen zijn dienst en zongen ze een daverend koor van gelukkige verjaardag.
“Ik denk gewoon dat hij een legende is, wat hij heeft meegemaakt, wat hij heeft gezien, wat hij heeft gedaan”, zei zijn nichtje Kay Thorpe. “Hij is gewoon geweldig, en hij is nog steeds zo helder als een bovenste knop.”
Voor mannen als Bill Gladden was er echter geen ik op D-Day. Zelfs toen hij zijn honderdste verjaardag vierde, ging het op de een of andere manier niet alleen om hem. In plaats daarvan herhaalde hij de woorden van velen die de invasie overleefden.
“Als je denkt aan al die jonge levens die op die begraafplaatsen in het buitenland lagen, hebben de geallieerden en wij de oorlog gewonnen, maar (de overwinning) was qua leven erg duur”, zei hij. ‘Omdat er zoveel jonge mensen zijn gestorven.’
___
Associated Press-schrijvers Mayuko Ono en Alastair Grant hebben bijgedragen