8 van de meest ongewone JWST-afbeeldingen van 2024 tot nu toe

Neem een kijkje in de buitenaardse schoonheid van spiraalstelsels en stoffige nevels.

Geplaatst op 26 mei 2024 om 8:02 uur EDT

$Een bolvormige verzameling sterren die het hele beeld vult. De sterrenhoop wordt gedomineerd door een geconcentreerde groep helderwitte sterren in het midden, met diverse grote gele sterren verspreid over de afbeelding. Veel sterren hebben zichtbare diffractiepieken. De achtergrond is zwart$

De bolvormige sterrenhoop NGC 6440 draait in een baan binnen de galactische uitstulping van de Melkweg. Het observeren van dicht opeengepakte sterrenhopen was een uitdaging totdat JWST zich aandiende. ESA/Webb, NASA & CSA, P. Freire; Krediet: M. Cadelano en C. Pallanca

Bijna een miljoen kilometer van de aarde bestudeert de James Webb-ruimtetelescoop de kosmos.

Sinds de lancering op 25 december 2021 heeft JWST baanbrekende inzichten opgeleverd in de geschiedenis van ons universum. En 2024 was niet anders. Dit jaar heeft JWST al ‘hete Jupiter’ gemeten, de geboorte van sterren geregistreerd, bewijs gevonden van een neutronenster in de vurige overblijfselen van een supernova en nieuwe inzichten gebracht in de studie van spiraalstelsels met golvende armen.

We hebben acht van onze favoriete JWST-afbeeldingen uit 2024 verzameld die de ontzagwekkende schittering van het universum vastleggen.

Een heldere jonge ster, gelegen in het kwadrant linksboven, schijnt door lagen dunne witte en blauwe wolken tegen een donkere achtergrond. De ster is omgeven door dikke oranje punten in een achtpuntig patroon, die het grootste deel van het beeld bedekken. Rechtsboven in het beeld verschijnen een aantal groengele wolken. Er zijn verschillende andere heldere plekken te zien als gloeiende gele stippen tussen de wolken, evenals een andere heldere ster met kleinere blauwe diffractiepieken in de rechter benedenhoek. — Binnen de Grote Magelhaense Wolk (een satellietstelsel van de Melkweg) bevindt zich N79, een enorm stervormingscomplex. N79 pompt sterren indrukwekkend snel en veel sneller uit dan vergelijkbare regio’s in onze Melkweg.
*Afbeelding: ESA/Webb, NASA & CSA, O. Nayak, M. Meixner* ESA/Webb, NASA & CSA, O. Nayak,

Op de zwarte achtergrond zijn veel kleine sterrenstelsels verspreid: voornamelijk witte, ovale en rode, spiraalvormige sterrenstelsels. De afbeelding wordt gedomineerd door een onregelmatig dwergstelsel, dat in de kern een helder gebied van witte en blauwe sterren heeft, die als twee afzonderlijke lobben verschijnen. Dit gebied is omgeven door bruine stoffige vezels. Middenonder in de afbeelding is een begeleidend sterrenstelsel zichtbaar, dat verschijnt als een cluster van blauwe sterren. In de rechterbovenhoek bevindt zich een zeer prominente, heldere ster met acht lange diffractiepieken. — In het hart van I Zwicky 18 bevinden zich twee uitbarstingen van stervorming. Het onregelmatige dwergstelsel werd voor het eerst geïdentificeerd in de jaren dertig van de vorige eeuw, maar wetenschappers gebruiken de krachtige infraroodresolutie en gevoeligheid van Webb om I Zwicky 18 nader te bekijken en de levenscyclus van de ster te bestuderen.
*Afbeelding: ESA/Webb, NASA, CSA, A. Hirschauer, M. Meixner et al.*

In het beeld van Webb zijn de spiraalarmen samengesteld uit vele filamenten in oranje tinten. Dunne stofstrips sluiten vanuit de kern, via de staaf, aan op de spiraalarmen. — Ongeveer 32 miljoen lichtjaar van de aarde bevindt zich NGC 1433, een spiraalstelsel met een helder centrum.
*Afbeelding: NASA, ESA, CSA, STScI, Janice Lee (STScI), Thomas Williams (Oxford), Team PHANGS*

Op ongeveer een derde van de bodem rijst een klonterige koepel van blauwgrijze wolken op. Boven hem bewegen gestreepte, doorschijnende rode strepen omhoog tot ongeveer halverwege het beeld. De bovenste helft van de afbeelding is een zwarte achtergrond van de ruimte met één prominente, helderwitte ster met 8-punts Webb-diffractiepieken. Nog meer sterren en sterrenstelsels zijn verspreid over het beeld, hoewel er maar heel weinig zichtbaar zijn door de dichte wolken onderaan en ze allemaal aanzienlijk kleiner zijn dan de grootste ster. — JWST heeft de scherpste infraroodbeelden van de “manen” van de Paardekopnevel tot nu toe vastgelegd. Binnen de hemelse blauwgrijze wolk zijn jonge sterren te zien fonkelen.
*Afbeelding: NASA, ESA, CSA, Karl Misselt (Universiteit van Arizona), Alain Abergel (AIM Paris-Saclay)*

In het midden van de afbeelding bevindt zich een nevel op de zwarte achtergrond van de ruimte. De nevel bestaat uit dunne strengen lichtblauwe wolken. In het midden rechts van de blauwe wolken bevindt zich een grote spelonkachtige bel. De linkeronderrand van deze holle blaas is gevuld met tinten roze en wit gas. Er zijn honderden donkere sterren die het omringende gebied van de nevel vullen. — Hete, massieve sterren uit hun vroege leven liggen op de loer in het stof van NGC 604. Het stervormingsgebied bevindt zich in het Triangulumstelsel, op 2,73 miljoen lichtjaar afstand.
*Afbeelding: NASA, ESA, CSA, STScI*

Een spiraalstelsel met balken op een donkere, bijna lege achtergrond. Het hele sterrenstelsel gloeit met een bleekblauw licht, vooral langs de galactische band die van boven naar beneden door de kern van het sterrenstelsel loopt. Het is bezaaid met kleine sterren. Het centrum is omgeven door rijke wolken van heet gas en stof langs de armen. De koraalkleurige armen zijn losjes opgerold en enigszins slordig, en bevatten verschillende gebieden met stervorming die helder schijnen — Verscholen achter een grote hoeveelheid stof legde JWST de jonge sterren vast in de massieve armen van NGC 1559, een korter spiraalstelsel op 35 miljoen lichtjaar van de aarde.
*Afbeelding: ESA/Webb, NASA & CSA, A. Leroy, J. Lee en het PHANGS-team* ESA/Webb, NASA & CSA, A. Leroy,

Een van bovenaf gezien spiraalstelsel met vier spiraalarmen die tegen de klok in naar buiten buigen. De spiraalarmen zijn gevuld met jonge, blauwe sterren en doorspekt met paarse gebieden waar zich sterren vormen die op kleine stipjes lijken. Het centrum van het sterrenstelsel is veel helderder en geliger, en heeft een duidelijke smalle lineaire band in de hoek van 11 uur tot 5 uur. Tientallen rode achtergrondstelsels zijn verspreid over het beeld. De achtergrond van de ruimte is zwart. — Gegevens van de Hubble- en James Webb-ruimtetelescopen werden gecombineerd om deze afbeelding vast te leggen van NGC 5468, een sterrenstelsel dat zich op ongeveer 130 miljoen lichtjaar van de aarde bevindt.
*Afbeelding: Webb NIRCam + Hubble WFC3*